Ճանաչենք մեր պապերի ծննդավայրը՝ էրգիրը

Հիմա այն ինչը ես քեզ կպատմեմ ինձ պատմել է իմ տատիկը,դժվարությամբ բայց տատիկս հիշեց։Տատիկիս պապիկի պապիկի հայրը ունեցել է 11 որդի և 2 դուստր։Երբ որդիներից հինգը տեսել են,որ թուրքերը երկու աղջիկ են գողանում նրանք գնացել սպանել են յոթ թուրք և աղջիկներին ետ էն բերել Մուշ,որոշ ժամանակ հետո նրանց լուր են բերում որ նրանց են փնտրում և եթե բռնեն կսպանեն և նրանք հինգ եղբայրներով փախչում են Արցախ։Իսկ նրանց որդիները տեղափոխվել են Լոռի,Օձուն գ․ և հենց այնտեղ էլ հաստատել են իրենց բնակությունը,տատիկս նույնպես ծնվել է Օձունում։

Մի փոքր Մուշի մասին։

Մուշը գտնվում է Մեղրագետի ձախակողմյան վտակ Մուշ գետի ափերին:Հարավում բարձրանում են Հայկական Տավրոսի Սասունի լեռները` Ծիրնկատար և Կորդուխ Լեռգագաթներով: 190-92-ին ուներ շուրջ 25000 բնակիչ, որից 9000 հայեր:Այստեղ գործել են Սբ. Ավետարանաց, Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ,Սբ. Կիրակvոս, Սբ. Հարություն, Սբ. Սարգիս, Սբ. Մարինե, Սբ.Ստեփանոս, Սբ. Փրկիչ եկեղեցիները և երկու մզկիթ:Այս եկեղեցիներից ամենաշքեղն ու գեղեցիկը Սբ. Մարiնեն էր,իսկ ամենահինը Սբ. Փրկիչը, որը հիշատակվում էր 851-52թթ:Քաղաքի արևելյան կողմում բարձրունքի վրա գտնվում էր Մուշի բերդը:Սա հայկական լեռնաշխարհի հնագույն բնակավայրերից է:Այստեղ կան կիկլոպյան ամրոցի հետքեր Մենուա Առաջինի/810-786 մ.թ.ա/ սեպագիր արձանագրություն և այլն:Նրա հիմնադրումը ավանդապաշտորեն վերագրվում է Գայլ Վահան Մամիկոնյանին:Քաղաքի արևմտյան մասում են գտնվում նաև Մուշեղաբերդը,Հողաբերձիկ և Աստղաբերդ բերդերի ավերակները:851-52թթ.Մուշը եղել է արաբների դեմ ուղղվածժ ողովրդաազատագրական պայքարի կենտրոնը: 852թ-ին Մուշի Սբ.Փրկիչ եկեղեցում Խութեցի Հովնանի ու նրա մարտիկների ձեռքով սպանվեց Յուսու‎‎ֆը: